Sosyal medya kullanımının her geçen gün artmasıyla birlikte sosyal medya üzerinden işlenen suçlarda artış olduğu gibi, doğrudan sosyal medya hesaplarına yönelik suçlarda da artış yaşanmıştır. Sosyal medya hesabı, bireyin sanal mecradaki kişiliğidir. Ayrıca sanal ortamdaki iletişim kolaylığı, sosyal medya hesaplarının (takipçi sayılarının) önemini artırmıştır. Bu nedenle kişisel paylaşımlar için kullanılması kadar reklam ve çeşitli mesleki faaliyetler için sosyal medya hesapları kullanılmaktadır.
Sosyal medya hesaplarıyla sağlanan erişim, etkileşim ve iletişim gücü; kimi suçların işlenmesinde kullanılmaya başlanmıştır. Özellikle 1980-2010 yılları arasında ana akım medyada yer edinip halktan para toplayan Fadıl Akgündüz (Jet Fadıl) Osman Ziya Sülün (Sülün Osman) benzeri kişilikler artık sosyal medya hesapları üzerinden faaliyet göstermeye başlamıştır.
Sosyal medya üzerinden genellikle forex, bitcoin, metatrader, iddia kuponu bahaneleriyle halktan para toplanarak dolandırıcılık faaliyetleri gerçekleştirilmektedir. İşte sosyal medya hesaplarının çalınması da genellikle dolandırıcıların, sosyal medya sahibinin takipçilerinden yeni mağdur (kurban) kazanma arayışının sonucudur.
Bununla birlikte kişisel husumet ve toplumsal hedef gösterilme gibi nedenlerle de sosyal medya hesapları ele geçirilmektedir. Biz bu yazımızda sosyal medya hesabının çalınmasının hangi suçu oluşturacağı, hesap sahibinin hakları ve özellikle hesabın gerçek sahibinin cezai ve hukuki sorumluluğu üzerinde duracağız.
Sosyal Medya Hesabının Ele Geçirilmesi Suç Mudur?
Sosyal medya hesabının ele geçirilmesi; cep telefonu veya bilgisayara çeşitli yöntemlerle gönderilen virüs (trojen)ler, hesap şifresinin zayıflığı, hesabın ortak kullanım cihazlarında açık bırakılması gibi yollarla sağlanmaktadır. Her ne suretle olursa olsun sosyal medya hesabının hukuka aykırı olarak ele geçirilmesi, başta TCK-m.243 kapsamında tanımlanan bilişim sistemine girme suçu olmak üzere pek suçun oluşmasına kapı aralar.
-Bilişim Sistemine Girme Suçu(TCK 243): Bir bilişim sisteminin bütününe veya bir kısmına hukuka aykırı olarak giren kimse 1 yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılır. İnstagram hesabı, bir bilişim sisteminin bir kısmı olarak değerlendirilir. Bu doğrultuda yalnızca instagram hesabına girilse ve hiçbir işlem yapılmasa dahi bu suç oluşacaktır.
-Bilişim Sistemini Engelleme, Bozma, Verileri Yok Etme veya Değiştirme Suçu (TCK 244): Bir bilişim sisteminin işleyişini engelleyen veya bozan kişi 1 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Bilişim sistemi üzerindeki verileri bozan, yok eden, değiştiren veya erişilemez kılan, var olan verileri başka bir yere gönderen kişi ise 6 aydan 3 yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılır. Bu doğrultuda örneğin twitter hesabının şifresinin değiştirilmesi, bu suç kapsamında değerlendirilir.
-Haberleşmenin Gizliliğini İhlal (TCK 132): Haberleşmenin gizliliğinin ihlal edilmesi halinde 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası verilir. Örneğin facebook hesabındaki mesajlaşma içeriklerinin tespit edilmesi, okunması bu suçun oluşmasına sebebiyet verebilir.
-Özel Hayatın Gizliliğini İhlal (TCK 134): Kişilerin özel hayatının gizliliğini ihlal eden kimse 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılır. Örneğin sosyal medya hesabında yer alan ve aleni olmayan kişisel fotoğraflar üzerinde tasarrufta bulunulması bu suçun oluşmasına sebebiyet verebilir.
–Kişisel Verilerin Hukuka Aykırı Olarak Ele Geçirilmesi (TCK 136): Kişisel verilerin ele geçirilmesi halinde 2 yıldan 4 yıla kadar hapis cezasına hükmedilir. Örneğin instagram hesabında yer alan telefon numarası, mail adresi gibi aleni olmayan verilerin hesabı ele geçiren fail tarafından alınması halinde bu suç oluşur.
İfade edildiği üzere sosyal medya hesaplarının çalınması halinde temelde bilişim sistemine girme suçu olmak üzere pek çok suç oluşur. Bu bölümde sayılan bütün suçların faili kişisel hesabı çalan, mağduru ise hesabın sahibi olan kişidir.
Sosyal Medya Hesabı Sahibinin Sorumluluğu
Sosyal medya hesabı kullanılarak; hakaret, tehdit, dolandırıcılık, hırsızlık, kişisel verilerin ele geçirilmesi, kişisel verilerin ifşalanması gibi mağduru hesabın gerçek sahibi dışında üçüncü kişiler olan suçlar işlenebilir.
Her şeyden önce ifade etmek gerekir ki, özellikle ceza hukuku anlamında cezaların şahsiliği ilkesi gereği; eylem yoksa cezada yoktur. Dolayısıyla hesap sahibi olduğu gerekçesiyle, hesap kullanılarak işlenen suçlardan sorumluluk söz konusu değildir. Ancak uygulamada kimi durumlarda hesap sahiplerinin ceza soruşturması ve kovuşturması altında kaldığı görülmektedir. İnstagram hesabının çalınmasıyla birlikte aşağıda sayılan hususlarda risk söz konusu olabilir:
-Suçun Doğrudan Failliği İsnadı: İnstagram hesabı kullanılarak suç işlenmesi ve bu durumun adli makamlara bildirilmesi halinde ifadesine başvurulacak ilk kişi hesabın sahibidir. Zira İnstagram, merkezi yurtdışında bulunan bir medya organı olduğu için mahkemece IP adresi sorgulaması yapılması oldukça zordur. Dolayısıyla tek şüpheli hesabın gerçek sahibidir. Ancak ifade etmeliyiz ki bu husus hesabın sahibinin cezalandırılması için yeterli değildir.
-Suça İştirak: Suça iştirak, elverişli araçlarla suçun işlenmesine kasten yardım etmeyi ifade eder. Buna göre örneğin, instagram hesabı suç işlensin diye bile isteye üçüncü kişiyle paylaşılmışsa bu durumda hesabın sahibinin sorumluluğu da gündeme gelebilir. Uygulamada bu hususta çok fazla dava açılmamaktadır.
Sosyal Medya Hesabı Çalınan Kişi Neler Yapabilir?
Sosyal medya hesabının çalınmasından sonra yapılması gereken ilk iş, durumun ilgili sosyal medya kuruluşuna bildirilmesidir. Akabinde sosyal medya hesabını takip eden veya bir şekilde etkileşim içerisinde olanlara durumun bildirilmesi olası mağduriyetlerin önüne geçecektir.
-BTK Üzerinden Şikayet: Sosyal medya hesabının çalınması halinde e-devlet şifresi aracılığıyla Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’nun web sayfası üzerinden şikayet mümkündür. Şikayet üzerine idari nitelikli soruşturma yürütülerek gerekli tedbirler alınabilir, hesaba erişimin engellenmesi söz konusu olabilir.
-Cumhuriyet Savcılığına Suç Duyurusu: Yukarıda ifade edilen suçlar oluştuğu için doğrudan savcılığa suç duyurusunda bulunmak mümkündür. Yürütülen soruşturma failin tespit edilmesinde oldukça önem arz eder.
Resmi kurumlar nezdinde yapılacak başvurulara ilişkin başvuru numarası, soruşturma numarası yahut alındı belgelerinin saklanması önem arz eder. Şüpheli sıfatıyla başlatılması muhtemel olası soruşturmalarda oldukça yarar sağlayacaktır.
Sonuç
Sosyal medya hesaplarının çalınması başlı başına suç olup, bununla birlikte pek çok farklı suçun da oluşması muhtemeldir. Ayrıca çalınan hesapla üçüncü kişilerin mağduriyetine yol açacak çeşitli suçlar da işlenebilir. Anılan hallerde failin tespiti için mutlaka durum resmi makamlara bildirilmelidir.
Av. Mücahit KAYNARCA