Israrlı takip, yakın bir zamana kadar Türk Ceza Kanunu’nda yer almayan ancak Yargıtay kararları doğrultusunda TCK-m.123’de yer alan kişilerin huzur ve sükununu bozma suçu kapsamında değerlendirilmekteydi. Ancak 27 Mayıs 2022 tarihinde resmi gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren Türk Ceza Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un 8. maddesiyle, Türk Ceza Kanunu’na 123/A maddesi eklenerek ısrarlı takip suçu yasalaştırıldı.
1. Israrlı Takip Suçu Nedir?
TCK-m.123/A hükmüyle düzenleme altına alınan ısrarlı takip suçu, temelde mağduru rahatsız edici çeşitli stalking faaliyetlerini yaptırıma bağlamıştır. Stalk, sosyal medya üzerinden gerçekleşebileceği gibi fiziki takip yoluyla yahut üçüncü kişiler aracılığıyla haber göndermek suretiyle de gerçekleşebilir.
Her ne kadar medyada ısrarlı takip suçu yerine stalk suçu tabiri kullanılsa da her zaman için böyle bir kullanım doğru olmayabilir. Stalk, temelde sosyal medya üzerinden mağdurun sosyal medya hesaplarında yaptığı paylaşımlarının incelenmesi olarak tanımlanırken; ısrarlı takip stalktan farklı olarak, mağduru rahatsız edici tekrarlı davranışları ifade eder.
Yukarıda tanımladığımız ısrarlı takip eyleminin, mağdur üzerinde huzursuzluk yaratması yahut kendisinin veya yakınlarının güvenliğinden endişe duymasına sebebiyet vermesi halinde ısrarlı takip suçu gerçekleşir.
2. Israrlı Takip Suçunun Cezası Nedir?
Israrlı takip suçu, 6 aydan 2 yıla kadar hapis cezasını gerektirir. Ceza miktarının belirlenmesinde suçun işleniş şekli ve yoğunluğu, eylemin niteliği, failin ve mağdurun kişisel özellikleri dikkate alınır. Ancak nitelikli hallerin varlığı halinde ısrarlı takip suçunda verilecek ceza 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezasıdır.
3. Israrlı Takip Suçunun Nitelikli Halleri Nelerdir?
Kanunda ısrarlı takip suçunun kimi hallerde işlenmesine ayrıca sonuç bağlanarak, faile verilecek cezanın artırılması öngörülmüştür. Nitelikli halleri şu şekilde sıralayabiliriz:
-Çocuğa yahut ayrılık kararı verilen veya boşanılan eşe karşı işlenmesi halinde verilecek ceza artırılır.
-Israrlı takip suçunun, mağdurun iş yerini, okulunu yahut konutunu değiştirmesine veya işini ya da okulunu bırakmasına sebebiyet vermesi halinde verilecek ceza artırılır.
-Uzaklaştırma kararı verilen ya da işyerine, okula, konuta yaklaşmama tedbiri konulan fail tarafından işlenmesi halinde verilecek ceza artırılır.
Yukarıda ifade edildiği gibi ısrarlı takip suçunun nitelikli hallerinin varlığı halinde 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezasına hükmedilir.
4. Israrlı Takip Suçu Şikayete Tabii Midir?
Israrlı takip suçu şikayete bağlı suçlar arasında yer alır. Bu nedenle ısrarlı takip suçundan soruşturma ve kovuşturma (kamu davası) yürütülmesi mağdurun şikayeti halinde gerçekleştirilir. Şikayetin geri çekilmesi halinde fail hakkında savcılıkça takipsizlik kararı yahut mahkemece düşme kararı verilir.
Önemle ifade edilmelidir ki şikayete bağlı suçlarda şikayet süresi 6 ay ile sınırlıdır. 6 aylık süre fiilin ve failin öğrenilmesinden itibaren işlemeye başlar.
5. Kişilerin Huzur Ve Sükununu Bozma Suçundan Farkı Nedir?
2022 Mayıs ayında yapılan değişiklikten önce ısrarlı takip eylemlerinin Kişilerin Huzur ve Sükununu Bozma suçu kapsamında değerlendirildiğinden bahsetmiştik. Bu kapsamda ısrarla fiziki takip, telefonla sürekli arama, sosyal medya mecralarından sürekli mesaj atmak gibi eylemler Kişilerin Huzur ve Sükununu Bozma suçu kapsamında değerlendirilerek cezalandırılmaktaydı.
Yapılan değişiklikle birlikte esasında kanunda kişilerin huzur ve sükununu bozma suçundan daha ağır bir suç düzenlendi. Her iki suçun farklarını da şu şekilde sıralayabiliriz:
-Israrlı takip suçunun temel hali 6 aydan 2 yıla kadar (nitelikli haller 1 yıldan 3 yıla kadar) hapis cezasını gerektirirken, kişilerin huzur ve sükununu bozma suçu 3 aydan 1 yıla kadar hapis cezasını gerektirir.
-Israrlı takip suçunda failin amacı mağdura ulaşmaya çalışmak iken kişilerin huzur ve sükununu bozma suçunda failin amacı mağdurun huzurunu kaçırmaktır.
-Israrlı takip suçunun gerçekleşebilmesi için mağdurun huzursuzluğa uğraması yahut kendisinin ve yakınlarının güvenliğinden endişeye düşmesi gerekirken, kişilerin huzur ve sükununu bozma suçunda mağdurun zarar görmesi şart değildir. Teknik anlamda ısrarlı takip suçu neticeli bir suç iken kişilerin huzur ve sükununu bozma suçu sırf hareket suçudur.
-Israrlı takip suçu yalnızca “fiziken takip etmek” ve “haberleşme ve iletişim araçlarını, bilişim sistemlerini veya üçüncü kişileri kullanarak temas kurmaya çalışmak” şeklinde gerçekleştirilebilirken; kişilerin huzur ve sükununu bozma suçu hukuka aykırı bütün eylemlerle gerçekleştirilebilir.
6. Kanun Değişikliğinden Önce İşlenen Israrlı Takip Suçlarının Hukuki Durumu Nedir?
Suçta ve cezada kanunilik ilkesi gereği, hiç kimse işlediği zaman suç olarak kabul edilmeyen bir fiil nedeniyle cezalandırılamaz. Buna göre kanun yürürlüğe girmeden önce işlenen ısrarlı takip eylemleri nedeniyle TCK-m.123/A hükmü kapsamında ceza verilemez. Ancak şartların varlığı halinde kişilerin huzur ve sükununu bozma suçu yönünden değerlendirme yapılarak cezalandırma yapılabilir.
7. Sonuç
Israrlı takip suçu 27 Mayıs 2022 tarihinde resmi gazete yayınlanan değişiklikle birlikte suç olarak tanımlanmıştır. Israrlı takip suçunun kanunda düzenlenmesinin amacı son günlerde özellikle kadına yönelik şiddetin artışıyla birlikte toplumsal barışın bozulma tehlikesiyle karşı karşıya kalmasının önüne geçmektir. Bu kapsamda özellikle sosyal medya üzerinden yapılan rahatsız edici stalking eylemlerinde yaşanan artış, ceza kanununun değişen toplum ihtiyaçlarına entegre edilmesi mecburiyetini doğurmuştur. Bu kapsamda yapılan değişikliğin özellikle sosyal medya üzerindeki rahatsız edici eylemleri azaltacağı öngörülmektedir.
Av. Mücahit KAYNARCA